Açık Radyo Kitaplığı serisinin dördüncüsü “Bu Şehr-i İstanbul Ki” çıktı. Murat Belge ve Tanyeri Erkman’ın 1995 yılında Açık Radyo’da hazırlayıp sundukları İstanbul programı şiirlerle, şarkılarla, anılarla, stüdyoya getirdikleri gramofondan yükselen taş plak sadalarıyla, kahkahalarla sürüyor. O yıllarda geçen “Ama artık eskisi gibi değil” yerini şimdi “İstanbul bitti” alsa da, anlatılanlar nostaljik olmanın ötesinde güçlü bir kültürel mesaj taşıyor.
Radyo kitabı elbette müzikli
Encore Yayınları tarafından basılan kitap, QR kod uygulamasıyla Açık Radyo’nun müzikli kitaplarından biri olma özelliğini de taşıyor. Yani, Belge’nin Önsöz’de belirttiği gibi, “şu modern teknoloji sayesinde müzikler de dinlenebilecek…” Kapak Resmi Kemal Seyhan’a ait. Kapak Tasarımı’nı Bürkan Özkan yaparken, İstanbul illüstrasyonunu ise Turgut Yüksel üstlendi.
Tersine Dünya: Radyo
Murat Belge, önsözde programı yapmaya nasıl karar verdiklerini şu sözlerle anlatıyor:
“[T]televizyona çıkmışlığım vardı; televizyona alışkanlık kesbetmiştim. Oysa radyo kaç zamanın işi. Tersine dünya, yenisini tanıyorum da eskisini tanımıyorum.
Devlet radyosu, sonra da devlet televizyonu “görgüsü ve bilgisi”yle büyümüşüz. O söylenmez, bu söylenmez. Her şeyin bir kalıbı vardıri, kalıbın dışına çıkılmaz […] Yani, şimdi ‘bizler’ bir radyo kurduğumuza göre, bizim yapmamamız gerekenler, benzemememiz gereken şeyler. Böyle düşünürken ‘İstanbul’ geldi aklıma. Ne zamandır adım ‘İstanbul uzmanı’na çıkmış. Ama ‘İstanbul’ deyince konu bulma sıkıntısı yok. Hem de, her programda farklı bir hava tutturmak mümkün. Bu, ‘süreklilik’ ve aynı zamanda ‘çeşitlilik’ sorununu çözer. ‘Müzik’ sorununu da çözer, çünkü birçok çeşitte müziği bir yerinden tutup İstanbul’a bağlamak o kadar zor bir şey değil.”
Program Tanyeri Erkman’ın 1996 yılında hastalık nedeniyle hayatını kaybetmesiyle son buluyor. Bu Şehr-i İstanbul Ki, hem İstanbul’un hem de iki İstanbullu’nun yaşama serüvenini detaylarla izleyen bir anlatı.
Şehzadebaşı, Galatasaray, Kalamış, Kurtuluş, Samatya, Balat, Sulukule, Cihangir, Beylerbeyi, Kanlıca, Adalar, Kadıköy, Bahariye, Gedikpaşa, Göksu, Çamlıca, Şişli, Üsküdar, Kandilli, Çengelköy, Beşiktaş, Sarıyer, Hasköy, Kadırga, Yenikapı, Harbiye, Vefa, Emirgân, Operetler, Kuzguncuk, Anadolu Kavağı, Balta Limanı, Serasker Rıza Paşa… İstanbul semtlerinin –yalnız semtlerinin değil, aynı zamanda önemli bazı kişiliklerinin ve temalarının da– bildiğimiz bilmediğimiz, övündüğümüz, sevindiğimiz, paylaştığımız, içimizi ferahlatan, içimizi acıtan hikâyeleri var bu kitapta. Taşı, toprağı, camisi, kilisesi, hamamı, yemekleri, insanları, kedileri, köpekleri, martıları ve de şarkılarıyla bütün İstanbul var! Adeta, müzikli taklitli, ‘komik-i şehir’li bir İstanbul Gezi Rehberi….
————————–
Tanyeri Erkman hakkında küçük bir not:
1 Aralık 1940’da doğdu. İstanbul Üniversitesi’nde Pedagoji okudu. 1966’da Ferit Erkman ile tanıştı, aşık oldu ve evlendiler. Cemal Süreya’nın Kişne Kirazını ve Göç, Mevsim şiirinde “…ikili, diyordu bir ses, ikili olsun; ikişer ikişer yan yana getirdik sevdiğimiz adları… ferit ile tanyeri’ni…” sözleri onlar için yazıldı. Tanyeri yaptığı her şeyi, işini de tutkuyla yapardı. Ferit Erman ile beraber, şair, yazar, gazeteci, ressam, tiyatrocu, yakın arkadaşlarıyla geçirdikleri uzun rakı muhabbetlerinde özellikle şiir ya da şarkı okuması istenirdi.
(Zeyno Erkman Beşikçi)
MuratBelge hakkında küçük ve öznel bir not:
… Murat Bege üstüne bir şeyler yazacaksam işi pişkinliğe vurmalıyım. Olsa olsa kişisel bir şükran yazısı olabilir, bu. Beni ben yapan bir kaç insandan biri olduğu için; uzun eğitim hayatımda öğrendiğim her şeyin kin bilir kaç katını ondan öğrenmiş olduğum için. Bu yazıyı okurken çoktan yüzü buruşmuştur. Övgünün, doğası icabı yüklendiği saldırganlıkla da arası iyi değildir. Hoşlanmaz. Benim için de utanır… Kibardır. Öfkeden kudurup insan incittiği görülmemiştir. Kırıcı olamadığı, hayır demekte zorlandığı için yöneticilik yapamaz. Hayatı boyunca hiçbir iktidar mevkiine, hiçbir posta talip olmamıştır. Tevazuu tokluğu ürkütür, bu dünyaya burnunu silip bir an evvel karnını doyurmaya çalışanları.
(Yıldırım Türker)
—————————–
Açık Radyo Kitaplığı (Hepsi Encore Yayınları):
1. Kitap: Biz Yaşarken…(Coleman, Ertaş, Baldwin, Çağlar, Barka, Köklü, Koyuncu, Dink, Teber, Kurtiz, Madam Melpomeni),Eylül 2015
2. Kitap: Kentin Tozu – Kent Hakkı Üzerine Konuşmalar, (Der. Cihan Uzunçarşılı Baysal), Ekim 2015
3. Kitap: Açık Radyo Konuşuyor: İlk Yirmi Yıl, Aralık 2015
