Seçkin Sarpkaya, Mehmet Berk Yaltırık ve Ömer Faruk Yazıcı‘nın ortak çalışması Türk Kültüründe Gulyabani, on dört illüstratörün çalışmaları eşliğinde Ötüken Neşriyat’tan çıktı.
Arka kapaktan: Türk folklorunun en dehşet verici figürlerinden olan gulyabaninin Doğulu ve Avrupalı demonik tasavvurları da gözeterek ulusal birikimimizin yarattığı halk bilgisi, klasik ve çağdaş edebiyat kaynakları ile popüler kültürde izini süren Türk Kültüründe Gulyabani, hikâyeden sinemaya ve müziğe, divanlardan, menakıpnamelerden, mesnevilere sadece korku edebiyatımızın izleklerinde bilgilendirici bir okuma serüveni vadetmiyor.
Ayrıca on dört illüstratörün klasik anlatılar, çağdaş uygulamalar ve kişisel-sanatsal izlenimleri üzerinden şekillenen, bir uygulamalı halk bilimi yordamı olarak “sözü görme biçimleri”nin yarattığı on yedi dehşet sahnesiyle görsel anlamda da okuru kuşatıyor. Tek başınıza, akşam vakitlerinin tekinsizliğinde okumaktan kaçınmanızı tavsiye ederiz.
Türk Kültüründe Gulyabani Hakkında
Seçkin Sarpkaya’nın yazdığı önsözden derlenmiştir.
“Canavar uzmanı” Saadettin Teksoy’un sunuşuyla açılan kitabın birinci bölümünde terminoloji ve başta Türk kültürü olmak üzere halk bilgisi ürünlerinde gul ve gulyabaniye değiniliyor. Bu kısımda çeşitli kaynaklardan edinilen bilgiden hareketle gul ile ilgili Arap ve Fars kültüründe yer alan bilgiye, bu varlıkla ilgili tasavvurun Avrupa kültüründe yer alış biçimlerine ve genel hatlarına yönelik bir çözümleme yapıldıktan sonra ana eksen olarak Türk kültüründeki malzemeye yer veriliyor.
Mehmet Berk Yaltırık tarafından hazırlanan ikinci bölümünde gulyabaninin Osmanlı Türk sahası tarih ve edebiyat kaynaklarındaki birikimine yer veriliyor. Ömer Faruk Yazıcı tarafından hazırlanan üçüncü bölümünde klasik Türk edebiyatı alanındaki 89 divan, 51 mesnevi, 7 tarih-name, 4 menâkıb-name olmak üzere 151 eser taranarak, gulyabaniye dair veriler tasnif edilip sözlü kültürden klasik Türk edebiyatına taşınan tasavvur tahlil ediliyor ve bu bağlamda bir tür klasik Türk edebiyatı-Türk halk edebiyatı müşterek unsuru çözümlemesi yapılıyor.
Çalışmanın dördüncü bölümü ise “uygulamalı halk bilimi” yaklaşımından hareketle gulyabani görselleriyle oluşturulmuş. Burada çalışmalarıyla yer alan isimler şöyle: Ahmet Vehbi Doğramacı, Bestesu Coşkunlar, Elif Nur İyigören, Prof. Fuat Akdenizli, Hazal Yayalar, Meryem Çimen Kıvılcım, Metehan Özbilgi, Murat Baykan, Murat Çalış, Mustafa Göçmezler, Necati Janok, Nilüfer Üstüner, Orkun Berk Bağcıoğlu, Yağmur Candar.
