James Joyce’un çok konuşulan eseri “Finnegans Wake/ Finnegan’ın Vahı” başta olmak üzere Charles Dickens’tan Shakespeare’e, Alexandre Dumas’dan Thomas Mann’e, Umberto Eco’dan Samuel Beckett’a kadar tüm zamanların en çok konuşulan ve klasikleşen 100 kitabı üzerinde yapılan çalışmalar, ilginç bir konu başlığına sahip olmakla birlikte çalışmada ortaya konan bulgular da bir o kadar ilginç.
Polonya’daki “Nükleer Fizik Enstitüsü” bünyesinde yer alan bliminsanları, bahsi geçen eserlerde matematiksel yapılar arıyorlar. Kelimeler ve onların sıralanış biçimleri üzerinde yapılan incelemelerde, geçtiğimiz ay ilk kez Aylak Adam Yayınları tarafından “çevrilemez” denildiği halde çeviri, kendi deyimleriyle “terscüme” çalışmasıyla dilimize kazandırılan “Finnegan’ın Vahı/Finnegans Wake” kitabında Jame Joyce’un, tamamen matematiksel multifraktal bir yapı kullandığına dair bulgular ortaya konuldu.
Cümlelerin uzunluğu, kelimelerin ses yapıları bakımından seçimleri ve farklı yapıdaki cümlelerin kullanım ritimleri gibi unsurlar açısından Joyce’un kitabı başta olmak üzere çalışmaya konu olan 100 kitabın ezici çoğunluğunda, bu tür bir fraktal yapı bulunmuş.
Bazı eserlerde her nasılsa diğerlerine göre çok daha karmaşık ama yine de birbirleriyle karşılaştırılabilir şekilde kendini belli eden yapılar olduğu ortaya konuluyor, ancak bu tür bir ritmik, yani fraktal yapı ortaya koyan en karmaşık eser de karşımıza Finnegans Wake olarak çıkıyor.
Bilmeyenler için “fraktal” tanımı Vikipedi’den gelsin: “Fraktal; matematikte, çoğunlukla kendine benzeme özelliği gösteren karmaşık geometrik şekillerin ortak adıdır.”
