Son zamanlarda ilgi çekici işleri ve toplanmalarıyla adından söz ettiren, bilimkurgu dünyasında yeni bir ses, Lagari Bilimkurgu ile bir röportaj yapmak için bir araya geldik. Yürütücüsü Mehmet Fatih Balkı’nın başını çektiği bu topluluk, ilk olarak fanzinleriyle adından söz ettirirken, fankit dosyalarıyla dikkatleri üzerine çekti. Şimdi de Gelecekbilim Geceleri ile güzel birliktelikler oluşturmaya başladılar. İyi de yaptılar. Mevcut bilimkurgu dünyası, İzmir’deki hareketliliği ve yaptıklarını, yapacaklarını konuşacağız.
Lagari Bilimkurgu nasıl ve hangi itkiyle bir araya geldi? Hikâyesi nedir? Kuruluş sürecinden ve fanzin basım dağıtım ayağından biraz bahseder misin?
Lagari bilimkurgu sanırım oldum olası içinde olmayı istediğim işti. Sadece farkında değildim. Zaten bunun olması gerektiğini fark ettiğim anda Lagari Bilimkurgu kuruldu. Geçtiğimiz sene İzmircon isimli fuara hazırlanırken yeni şeyler düşünüyorduk. Bilimkurgu ile uzun yıllardır ilgiliyim. Bilimkurgu üzerine bir iş yapsak nasıl olur diye düşünürken ortaya ilk önce Lagari Fanzin çıktı. Fanzinin ortaya çıkış sürecinde birçok dostum yardımlarını esirgemedi. Lagari öylesine bir bilimkurgu fanzini olmamalıydı. Bu yüzden önce ülke tarihinde neler yapıldığını anlatmaya çalıştık. Bunun için önemli isimler ile röportaj yaptık. Geçmişi anlatırken bir yüzümüzde geleceğe dönük bunun içinde yerli bilimkurgu yazarlarından öyküler aldık. Ortaya Lagari Bilimkurgu çıktı. Basım ve dağıtım zaten yürütücüsü olduğum Fanzin Apartmanı ile kurduğum bağlar sayesinde ilerliyor. Hemen hemen yirmi şehirde fanzinci dostumuz var. Onlar ile haberleşip dağıtımı gerçekleştiriyoruz.
İlk sayı itibariyle önemli kişilere ulaştınız. Sayfaları karıştırdığımda Selma Mine röportajı, Müfit Özdeş, Altay Öktem gibi isimlerden öyküler var. İkinci sayı da ondan geride kalır değil. Sadık Yemni, Orkun Uçar aklıma ilk gelenler. Son sayıda ise Yüksel Yılmaz var. Kısaca sormak istediğim soru şu: Bir rotanız var mı? Fanzin olarak yola çıkmanızda ilkesel bir duruş mu mevcut yoksa günün şartları bunu gerektirdiği için mi? Bilinen manada bir dergi olma istenciniz var mı? Şayet yoksa nedenleri hakkında bizi biraz bilgilendirir misin?
Sanırım çizdiğimiz rota bizimde bilmediğimiz bir yol içinden ilerliyor. Bilimkurgu da tam olarak bunun için gerekli işte. Klasik bir cümle vardır. “Yazılması gereken her şey yazılmıştır.” Bu cümleye pek katılamıyorum, belki tarz olarak haklı olabilir ama bilimkurgu her zaman okuyucularını akıl almayan yeni serüvenlere sürükleyebilir. Fanzin olarak yola çıkmamızda elbette ilkesel bir duruş var. Öncelikle bilimkurgunun doğumunda fanzinin çok büyük bir önemi var. Bu bizim için en önemli sebep. Kendi sebeplerime gelecek olursam Lagari ilk çıkardığım fanzin değil. Fanzin kültürüne ve tarihine oldukça aşinayım. Günün şartları fanzini maddesel olarak şekillendirebilir, ruhunu asla. Dergi gibi bir düşüncemiz yok. Eğer bir gün dergi çıkarmak gibi bir işe kalkışırsam çok zengin olmuşum demektir ve işin üretim kısmından vazgeçip tüketim bölümüne geçtiğim anlamına gelir. İstediğim gibi şekillenen bir Türk dergiciliği olmadığı sürece ne -fotokopi dergi?- ne de dergi olmayacağız. Fanzin olması beni mutlu ediyor.
Konunun bilimkurgu ayağına geri dönersek, dünden bugüne bakıldığında bilimkurgu toplamını nasıl değerlendiriyorsunuz ve bu yolculuğun neresinde durma gibi bir istenciniz var?
Ülkemizde bilimkurgunun temeli bin bir emekle atılıyor. Öncelikle amacımız bu emeğe saygı duymak ve sahip çıkmak. Türkiye’nin ilk fanzini olan Antares ile başlayan bu serüven doksanlı yıllara kadar devam ediyor. Dernekler kuruluyor. Pazar buluşmaları yapılıyor. Herkes bir şekilde elini taşın altına koyup üretiyor. Atılgan, Öncü, X- Bilinmeyen gibi birçok dergi ve fanzin çıkıyor. 2000’lerden sonra duraklamaya giren bilimkurgu edebiyatı günümüzde kurulan yeni topluluklarında sayesinde müthiş bir ilerleme kaydetmekte. Bunların başında Bilimkurgu Kulübü ve Yerli Bilimkurgu Yükseliyor gelmekte. Lagari Bilimkurgu bu yolculuğun önlerinde yer almak niyetinde şu an sanırım. Türkiye’de basılı olarak çıkan tek bilimkurgu yayınıyız. Bundan dolayı bir yükümlülük hissetmiyorum ama ürettiğim işte yaşadığım dönemi yansıtmak istiyorum. Üretmeye devam ettiğimiz sürece yolda olacağız.
Lagari Bilimkurgu adıyla fankit dosyaları da kabul ediyor ve basım sürecine hazırlıyorsunuz. Bunun ilk meyvesi olarak da Ruhşen Doğan Nar’ın kaleme aldığı “Uyan!” isimli fankit çıktı. Fankit bilindiği üzere günün yayınevi satış politikalarına karşı alternatif bir duruşu da içinde barındırıyor. Sizin böyle bir alternatif oluşturma gibi bir iddianız var mı? Bilimkurgu ve yayıncılık dünyasının ne ölçüde yolları kesişiyor? Fankit süreci nasıl işliyor? Bize biraz bundan bahseder misiniz?
Tabii ki! Fankit aslında tam olarak bilimkurgu için var olmuş bir ruh diyebilirim. Neden dersen yerli bilimkurgu yazarları birçok yayınevinin kapısından döndü ve hâlâ dönüyor. YKY gibi köklü ve büyük bir yayınevi bilimkurgu eserlerini kabul etmediklerini falan belirtti geçtiğimiz aylarda. Ülke içerisinde durum bu şekilde ilerlerken ortada böyle bir şey olması bence mükemmel bir şey. Bilimkurgucular bilir, doksanlı yıllarda Metis Bilimkurgu gibi bir seçki yapıldı ülkemizde. Şu an o serinin kitapları baskısı bulunmadığı için oldukça değerli. Bir gün birileri onları aradığı gibi Lagari fankit serisini ararsa alternatif oluşturmuşuz demektir. İyi bir iş yapmaya çalışıyoruz. Çizeri, yazarı hepsi sağlam işler çıkartıyorlar. Yakın zamanda hatta ikinci fankitimiz olan “Kırılgan Şarkı” isimli fankiti çıkardık. Ve üçüncü fankit için hazırlıkları yapıyoruz. Fankit süreci eserin bize gelmesi ile başlıyor ve hep beraber oturup bunu nasıl şekillendirebiliriz diye düşünüyoruz. Üç kişilik bir kafa ekibimiz var bu ekip ben, Yasin Gül ve Levent Altınkaynak’tan oluşmakta. Hepimiz bir şeyler kattıktan sonra ortaya fankit çıkıyor.
Ekonomik dar boğazdan geçen bir zamandayız. Kabul etmek gerekirse fanzinlerin işi hiçbir zaman kolay olmadı. Parasal sıkıntılar her zaman temel sorun olarak karşılarında durdu. Siz nasıl ayakta kalıyorsunuz? Basım döngüsünü nasıl sağlıyorsunuz?
Herhangi bir döngümüz yok. Fanzin işi dediğin gibi her zaman oldu. Kolay olsa zaten “herkes” yapardı. Dönemin zorluğunu bir şekilde atlatmaya çalışıyoruz ama bundan daha büyük sorun bence hâlâ bilimkurgu. Para bir şekilde çözülüyor. Harçlıklardan arttırmak gibi çeşitli çareler üretmekten başka bir seçeneğimiz yok. Bugünleri atlattığımız zaman eminim daha güçlü olarak ayakta duracağız.
Alternatif basım yayın demişken ülkede bu türün takipçileri, okurları ve ilgilisi hakkında düşüncelerini almak isterim. Gerek basım, gerek dağıtım konusunda gittikçe daralan ve daraldıkça aynılaşan edebiyat piyasasında fanzinler farklılık talebini ne ölçüde karşılıyor veya güçleri karşılamaya yetiyor mu? Okur talebi ne düzeyde? Fanzinleri çıkartanlar kadar okura da iş düştüğünü düşünenlerden misin?
Bu türün takipçileri ve üreticilerini yaptıkları iş konusunda bilgisiz görüyorum. Aslında tarafsız ve baskı olmadan bir dünya yaratma isteği ile girdikleri fanzin işinde taraflaşmalarını ve kendilerinin baskıcı olduğunu trajikomik bir durum. Okurların çoğu halen fanzinin tam olarak ne olduğunu bilmiyor. Fanzin çıkaran birçok insan da bunu anlatmaktan sıkılmış durumda. Zaten çoğu bir şey anlatmıyor. Fanzinler içerisinde aynılaşma mevcut mu? Evet diyebilirim buna. Fakat aynılaşan fanzin zaten çok fazla ayakta kalmıyor. Bir şekilde yok oluyor. Farklı iş yapanlar ise bir şekilde kendilerine kitle buluyor ya da kendi kitlesini oluşturuyor. Okur talebi çok takip edebileceğin bir şey olduğunu düşünmüyorum ama ulaştığımız insanlar var. Bu her sayı değişiyor. Şu anda katlanarak ilerliyor ama yarın belki de en başa döneceğiz. Üreten insan ne kadar iş yapıyorsa okuyucu da aynı işi yapmalı. Bir türlü tükenmeyen meşhur Türk edebiyatı aslında tükendi ama kimse farkında değil. Bunu göremeyen bir okuyucu kitlesine hitap etsem kahrımdan ölürdüm herhalde. Ya da kazandığım paralar boğazıma takılırdı bilemiyorum. Kendini geliştirmeyen okudukları karşısında bir şeyler yapmayan okuyucu gelişim içerisinde yok olur.
Gelecekbilim Geceleri ismiyle ikinci buluşmanızı geride bıraktınız. Yüksel Yılmaz, Orkun Uçar gibi isimlerin katılımıyla gerçekleşen son toplantı bilimkurguya ilgili olan olmayan birçok kişide merak uyandırdı. Bu türe doğru, okur eksenli bir yönelim oluşturduğunu bile söyleyebilirim. Bu toplanmalarda neler yaptığınızdan biraz bahseder misiniz? İlerleyen toplanmalarda katılımcıları ne gibi sürprizler, konular bekliyor? Lagari Bilimkurgu bundan sonraki süreçte ne gibi işler ortaya koyacak? Birkaç ipucu vermeniz hiç fena olmaz.
Gelecekbilim Geceleri öylesine bir muhabbet içerisinden doğdu ve bir şekilde hayat buldu. Yüksel Abi’nin bu konuda hakkını nasıl öderim bilmiyorum. Yoğun iş hayatına rağmen bir şekilde vakit ayırıp hem bir şeyler anlattı hem de anlattıklarımızı dinledi. İkinci buluşmaya Orkun Uçar sürprizi oldukça hoş oldu. Bize kendi yazım sürecinden ve yaptıklarından bahsetti. Bu da gelen konuklara bilimkurgu edebiyatında yer almanın ne kadar zor olduğunu gösterdi diye düşünüyorum. Gelecekbilim Geceleri bilimkurgu üzerine her şeyi içeriyor. Sohbet edip değinmek istediğimiz konulara değiniyoruz. Gelecek toplaşma için birkaç sürpriz var. Bunlar bence gelen insanlara özel olarak kalsın.
Lagari Bilimkurgu sanırım nefes aldığım sürece var olacak bir iş benim için. Nasıl olur, nasıl devam eder bunu bize gelecek gösterecek. Yeni fanzin sayıları ve fankitler ile var olmaya devam edecek. Bilimkurgu edebiyatının ne kadarını üstleniriz bilmiyorum ama bir yerinden biz de sırtladık. Bakalım nereye kadar çekebileceğiz.
Vereceğim ipucu ise:
Korkmayın, düşündükçe var olacaksınız.
Bilimkurgu umuttur.
Merak uyandıran bir röportaj oldu. Yani ben bu satırları okusam, hemen Google amcaya danışır Lagari Bilimkurgu’ya nasıl ulaşırım, yayınlarını nasıl temin ederim veya toplanmalarından nasıl haberdar olurum diye araştırmaya girişirdim. Bu yolu okurlarımız için kısaltsak ve iletişim adreslerinden bahsetsek fena olmaz.
Instagram adresimiz: lagaribilimkurgu
E-mail adresi: lagarifanzin@gmail.com
Okuyucular veya yazarlar her şey için bize ulaşabilirler. Fanzin ve fankit pdf’lerini mail üzerinden ulaştırmak gibi kolaylıklar sağlayabiliriz. J Ya da Google abimize Lagari Bilimkurgu yazdıklarında Fanzin Apartmanı sitesinde inceleme ve pdf’lere ulaşabilirler.
Röportaj için teşekkür ederim. Umarım açıklayıcı olmuşumdur ve anlattıklarım birilerinin kafasına takılıp bilimkurgu için bir şeyler yapmayı kendine dert edinir.
