Bu içerik, KalemKahveKlavye’nin “Edebiyatta Alternatif Türlerin Yükselişi” dosyası kapsamında hazırlanmıştır. Dosyanın tamamına BURADAN ulaşabilirsiniz.
Kayıp Rıhtım, online yayın yapan ve fantastikten bilimkurguya, polisiyeden korkuya dek farklı alt türlerin okuyucusu için vazgeçilmez bir mecra. Türkiye’deki ve dünyadaki üretimleri, gündemi güncel bir şekilde takip edebileceğiniz, bununla kalmayıp inceleme ve eleştirileriyle, periyodik online yayınlarıyla arşivini her gün daha da dolduran Kayıp Rıhtım’ın genel yayın yönetmenlerinden Onur Selamet’le hem mecrayı, hem de alternatif türleri konuştuk.
Kayıp Rıhtım, alternatif türlerin okuruna en iyi ulaşım kanalı olan internetin hatırı sayılır mecralarından oldu. Nasıl gelişti süreç?
Biz sevdiğimiz kitaplardan, filmlerden bahsediyorduk. Sonra siz geldiniz. İşlerin buralara kadar varabileceğini hiç düşünmemiştik. Zaten güzel şeylerin çoğu, durup düşünerek ortaya çıkmıyor. Bize, tek bir “haydi” yetti. Kervanın kalanını yolda düzdük. Kayıp Rıhtım her zaman ‘okuruyla’ var olan bir platform oldu. Bu yüzden bütün bu süreç boyunca bizlerle olan sadık okurumuza her zaman minnettarız.
Alternatif türlerin güncelini çok iyi yakalayabilen, içeriği bol bir sitesiniz aynı zamanda. Yayın sürecini nasıl bir ekiple ve yöntemle ilerletiyorsunuz?
Kayıp Rıhtım oldukça kalabalık bir aile. Düzenli yazan, çeviriler yapan pek çok arkadaşımız olduğu gibi; zaman zaman çalışmalarını bizimle paylaşan çok değerli dostlarımız da var. Bunlar arasında edebiyat dünyasında hâlihazırda profesyonel olarak o mesleği yapan yayıncı, editör ve çevirmenler de var. Tüm bu güzel insanlarla birlikte, hem günceli hem de vaktinde ortaya çıkmış ancak yeterince parlatılmamış kaliteli işleri takip ve tespit ediyor; onları okurlarla nasıl buluşturabileceğimize bakıyoruz.
Dünyada ve Türkiye’de alternatif türlere artan ilgiyi nasıl yorumlarsın?
Bence bu ilginin artmasının en büyük sebebi sinema ve televizyonda saklı. Artan teknolojiyle birlikte, sonucu önceden kestirilebilen işler ortaya konmaya başlandı. Filmler, diziler artık düpedüz masada çekiliyor. Eskiden bu kadar kolay değildi. Şimdi, bakir bir alan var şirketlerin önünde. Herkes kendi Game of Thrones’unu, Lord of the Rings’ini çıkartmaya çalışıyor. İzlemek, hâlâ okumaktan daha kolay ve hızlı. Ama onları yeterince ikna edebilirseniz, daha sonra sinema bileti ya da Netflix paketinin yanında, çeşitli figürlerle birlikte ürünün kitaplarını da satabilirsiniz. Alternatif türlerin şu sıralar çok iyi pazarlandığını düşünüyorum. Haliyle, ilgi de bununla orantılı olarak yüksek oluyor.
Sence bu, kalıcı bir ilgi mi yoksa pazarlama trendleri itibariyle yaratılan bir moda mı?
Bahsettiğiniz türler üzerindeki yoğun ilginin kalıcı olduğunu kesinlikle düşünmüyorum. Kalıcı olacak şey, bu enflasyonun içinde gerçekten de iyi üretilmiş eserlerin kendisi olacak. Zaten iyi bir sanat eseri, türler üstüdür. Onu safi polisiye, bilimkurgu, fantastik ya da tuhaf kurgu etiketlerinden biri ya da birkaçıyla tanımlayıp geçmek kabul edilemez bir tutum. Asıl olan hikâyedir.
Dosya kapsamında hemen herkese sorduğumuz bir soru var: Alternatif türler vaktiyle kaçış edebiyatı gibi değerlendirilirken bugün ana akıma yerleşmesi nasıl oldu sence? Artık “kaçış”tan başka bir işleve mi sahip oluyor?
Alternatif türler ana akıma ‘yerleştirildiler’. Zamanı gelince yerlerini başka türlere bırakacaklar. Bu türlere gerçekten ilgi duyan kitlenin belli başlı olduğunu ve çağdan bağımsız olarak, zaten sevdikleri için ilgilerini devam ettirdiklerini düşünüyorum. Yani sadık kitle için, işlev hiç değişmemişti zaten.
Önceki soruya bağlı olarak bilimkurgu, “olmayacak şeyler”den ziyade “olmakta olan ve olabilecek” şeyleri anlatan bir tür olarak mı görülmeye başladı bugünün dünyasında?
Bilimkurguyu “olmayacak şeyler”, metal sutyenli kadınlar, lazerli tabancalar ve anlamsız kovalamacalardan ibaret görenlerin çağı çoktan geçti. Tür, bu algıyı kendi iç dinamikleriyle, sonuna kadar hak ederek yerle bir etti.
“Olmakta olan” içinse şöyle diyebilirim. Birkaç ay gündemi takip etmeyip izole bir hayata sürüklenen X kişisine, bir anda ağır şekilde gündem maddelerini okumaya başlarsanız, kendisini rahatlıkla bir bilimkurgunun içinde zannedebilir. Bunu edebiyatta ve sinemada düşününce türün tanımı için “olmakta olan ve olabilecek” demekte bir beis görmüyorum. Çünkü olabilecek olanların, olma hızına yetişebilmek artık mümkün değil.
Kayıp Rıhtım olarak sizden henüz haberdar olmamış veya sizi yeterince tanımamış okurlara neler söylemek ve/veya hangi yakın vadeli planlardan bahsetmek istersin?
Alt kültürlere, edebiyata, sinemaya, sanata ilgi duyuyorsanız; Kayıp Rıhtım sınırları içerisinde güzel vakit geçirebileceğinize inanıyoruz. 10 yılı aşkın süredir, her şey bunun için.
Yaklaşmakta olan planlarımızın sürprizini kaçırmak istemem. Ancak önümüzdeki haziran, Kayıp Rıhtım Aylık Öykü Seçkisi’nin 9. yaşını kutlayacağız. Daha önceki özel sayılarda olduğu gibi, yine çok başka bir sayı, okurlarla buluşacak. Ortada harika bir meydan okuma var. Bu çılgınlığı öyküseverlerin kaçırmak istemeyeceğini düşünüyorum.
Bu yazının dahil olduğu dosya paralelinde, KalemKahveKlavye ve Yazım Kılavuzu işbirliğiyle düzenlenen “Edebiyatta Alternatif Türlerin Yükselişi” konulu söyleşinin videosunu şimdi izleyebilirsiniz.
