Maureen Murdock’un Mit Yaratımı kitabı Beyaz Baykuş Yayınları’ndan Selnur Güneş’in çevirisiyle yayımlandı.
Jungcu psikoterapi ile Joseph Campbell’ın Kahramanın Yolculuğu teorisini harmanlayan Murdock, her bireyin hikâyesinin aynı zamanda bir “mit” olduğunu savunuyor. Ve bu iddiayı yalnızca soyut fikirlerle değil; örneklerle, anlatı teknikleriyle ve yönlendirici sorularla temellendiriyor ve anı yazımına dair klasik tekniklerden çok daha fazlasını sunuyor: Kişisel yazının özüne inerek, geçmişle yüzleşmenin, kendini keşfetmenin ve hayata anlam vermenin bir yolunu arayanlara mitolojik bir rehberlik öneriyor.
Kitap iki ana bölümden oluşuyor: İlki, okuyucunun kendi “temel mitini” kurmasına, yani kim olduğunu, nereden geldiğini ve hangi yolda yürüdüğünü sorgulamasına odaklanıyor. İkinci bölüm ise evrensel arketipler aracılığıyla bireysel hayat öyküsünün daha derin katmanlarına inmeye teşvik ediyor: Yara ve beden, eve dönüş, kayıp, sürgün ve maneviyat gibi temalar hem mitolojide hem de gerçek yaşamda yankı bulduğu için yazara göre son derece verimli alanlar.
Murdock’un yaklaşımında özellikle etkileyici olan şey şu: Anı yazımını bir tür “tedavi edici pratik” olarak kurgularken, metinler aracılığıyla kolektif bilinçdışına uzanan bir köprü kuruyor. Bu sayede bir bireyin yazdığı anı sadece kişisel bir anlatı olmaktan çıkıp evrensel bir duygulanıma, ortak bir yaraya, hatta bazen ortak bir şifaya dönüşebiliyor. Kitaptaki yazma egzersizleri de bu sürecin adım adım içselleştirilmesine yardımcı oluyor.
Ancak kitap, her ne kadar öğretici ve derinlikli olsa da, bazı sınırlara da sahip. Özellikle yazma pratiğine daha yeni adım atan biri için yer yer ağırlaşan teorik arka plan, örneklerin mitolojik yönüne fazla yaslanarak okuyucuyu içeri çekmek yerine geri itebilir. Dahası, Campbell’ın erkek merkezli mit anlayışını dengelemeye çalışan Murdock, feminist bir açılım öneriyor gibi görünse de bu boyut kitabın genelinde biraz arka planda kalıyor. “Kadın Kahramanın Yolculuğu” kitabındaki gibi çarpıcı bir feminist kurgu burada daha çok sezdiriliyor ama yeterince derinleştirilmiyor.
Bununla birlikte Mit Yaratımı, yalnızca yazar olmak isteyenler için değil; yaşadığı hayatın izlerini sürmek, kendini anlamak ve anlatmak isteyen herkes için değerli bir kaynak. Kitap boyunca yer verilen anekdotlar, diğer anı yazarlarının hikâyeleri ve kültürlerarası mitolojik göndermeler sayesinde metin yalnızca bireysel bir yolculuğa değil, aynı zamanda insanlık tarihine açılan bir kapı işlevi görüyor.
Eğer kaleme aldığınız anılarda sürekli bir şeylerin eksik olduğunu hissediyorsanız, Murdock’un önerdiği gibi bir mitik yapıdan bakmayı deneyebilirsiniz. Belki de hikâyenizin kahramanı olduğunuzu değil, aynı zamanda onun anlatıcısı, yaratıcı tanrısı, hatta arketipsel temsili olduğunuzu fark edersiniz.
Sonuçta her hikâye bir iz bırakır ama ancak dönüp o izi okuyan kişi için anlamlı hale gelir.
