İlk olarak 2013’te yayınladığımız İstanbul müzeleri arasında yer alan edebiyat müzeleri ve yazar müzeleri listesini Nisan 2019 itibariyle güncelledik.
İstanbul’da gezilecek yerler denildiğinde müzeler, müzeler denildiğinde de ilk önce Osmanlı’ya, tarihe dair olanları akla gelir. Oysa –aşağıda da göreceğiniz üzere- yakından bakıldığında edebiyat müzeleri ve yazar müzeleri de tek başına bir kategori olacak halde.
Bir edebiyat sitesi olarak buradan hareketle 2013’te yazıp yayınladığımız “İstanbul Edebiyat ve Yazar Müzeleri” listesini, aradan zaman geçince yeniden bir toparlamak, bilgileri güncellemek istedik. Bu güncellemede daha önce bir girizgâh olarak yazdığım bazı şeyleri lafı uzatmamak adına silsem de şu ifadenin burada olmaya devam etmesini istedim:
(…) Tabii, bir müzenin açılabilmesi de yeterli değil, aşağıdaki müzelerin tamamı önemli bir yere sahipseler de ziyaretçi sayılarının buna değdiği konusunda şüpheliyim.Ülke çapında küçüklü büyüklü örnekleri olmakla birlikte yakın ve uzak tarih boyunca sanatın ve sanatçının “merkez üssü” İstanbul olduğu için yazar müzeleri ve edebiyat müzelerinin sayıca burada fazla olması doğal bir durum. Bu yazıda derlenen müzelerin dışında, İstanbul dışı şehirlerdeki müzeleri de göz ardı etmemek gerek tabii.Listenin ilk yayınının ardından sürekli olarak okunmaya devam edilen bu yazının altındaki yorumlarda, İstanbul dışında kalan bazı müzeler de okuyucular tarafından bahis konusu edilmiş. Bundan sonra da yorum yaparak bu listeyi İstanbul dışına doğru zenginleştirebilir, belki ileride “Türkiye Edebiyat ve Yazar Müzeleri” listesini yazarsak, buna ön ayak olabilirsiniz.
Müzelere dair bilgilerdeki eksik ve hatalarımızı düzelten sevgili Betül Altıntaş’a teşekkürü bir borç biliriz.
Aşiyan Müzesi
Aşina olanların adından da anlayacağı gibi Tevfik Fikret ‘in evi burası. Şairin 1906-1915 yıllarını geçirdiği Aşiyan, 1945’te Edebiyat-ı Cedide Müzesi olarak açıldıysa da daha önce Eyüp mezarlığında yatan Tevfik Fikret’in mezarı 1961’de buraya nakledilince Aşiyan Müzesi adını almış.Farsça “Yuva” anlamındaki Aşiyan’ın proje çizimleri Tevfik Fikret ‘e ait.
1905’te inşaatına başlanıp 1906’da tamamlanan ev, Fikret’in ölümünden sonra ihtiyaçtan ötürü şairin eşi tarafından önce kiraya verilmiş, daha sonra da satılması söz konusu olmuş. Fakat dönemin kadir kıymet bilen Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel, İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Lütfi Kırdar ile bir araya gelerek, evin belediye tarafından satın alınması ve müze yapılması sürecini başlatmışlar.Müzede Tevfik Fikret ve Abdülhâk Hamit’in şahıslarına özel bölümlerin yanı sıra Şair Nigâr ve Edebiyat-ı Cedide bölümleri de yer alıyor.
Ziyaret Günleri/Saatleri: Pazartesi hariç, 09:00-16:00 arası.
Adres: Bebek’te, Aşiyan Yokuşu üzerinde.
Web Sitesi: http://asiyanmuzesi.com/
Ahmet Hamdi Tanpınar Müze-Kütüphanesi
Esasen birkaç şehri kapsayan bir projenin İstanbul ayağı olan Tanpınar Müze Kütüphanesi, Gülhane Parkı’ndaki Alay Köşkü’nde yer alıyor.
2011’de açılan müzede belirli zamanlarda sanat etkinlikleri, buluşmaları, sohbetleri de oluyor.Gülhane Parkı’nın Sultanahmet yönündeki girişinde, surları geçince hemen solda yer alan müzede yalnızca Tanpınar’a değil Yahya Kemal, Necip Fazıl, Nedim, Orhan Pamuk ve Nazım Hikmet gibi edebiyatçılara dair bölümler, salonlar ve buralarda özel eşyalar da yer alıyor.
Müze olmasının yanı sıra kütüphane olarak da kullanılan kütüphanede, ziyaret saatleri içerisinde masaları ve internet bağlantısını da kullanarak çalışmalarınızı sessiz ve hatta kalabalık değilse Gülhane manzarası karşısında yapabilirsiniz.“Müze Tipi Kütüphane” adı verilen projenin dördüncüsü olarak açılan kütüphanenin öncülleri Ankara, Adana ve Diyarbakır’da Ahmet Arif ve Mehmet Akif Ersoy gibi isimlere özel olarak açılmıştı ve açılmaya da devam ediliyor.
Ziyaret Günleri/Saatleri: Pazartesi-Cumartesi 8.30-20.30.
Adres: Gülhane Parkı, Alay Köşkü.
Web Sitesi: http://ahtemkutuphane.gov.tr/
Sait Faik Abasıyanık Müzesi
Sait Faik Abasıyanık, kitaplarının telif hakkını ve mal varlığını Darüşşafaka Cemiyeti’ne bağışlamıştı. İşte, Sait Faik Müzesi de onun Burgazada’da yaşayıp birçok hikâyesini de yazdığı köşkünü müze olarak korumaya ve ziyaretçilere açmaya devam ediyor.
İlk olarak 22 Ağustos 1959’da açılan fakat bu listeyi ilk hazırladığımız süreçte tadilatta olan Sait Faik Müzesi 11 Mayıs 2013 itibariyle yeniden ziyarete açıldı. Evin orijinaline sadık kalınarak ziyarete açılan odalarının yanı sıra yazarın yaşamöyküsünü anlatan iki oda ile birlikte “Kitap Odası, Mektup Odası, Okuma Salonu, Eğitim Gösterim Salonu” gibi bölümleri de mevcut.
Ziyaret Günleri/Saatleri: Çarşamba-Perşembe-Cuma-Cumartesi-Pazar günleri 10.30-17.00 arası ziyarete açık. Resmi tatil ve bayramlarda ise kapalı. Grup ziyaretlerinde bir seferde en çok 15 kişi alınıyor ve gruplar için rezervasyon öneriliyor.
Adres: Çayır Sk. No:15 / Burgazada
Web Sitesi: http://saitfaikmuzesi.org/ | info@saitfaikmuzesi.org
Orhan Kemal Müzesi
Cihangir’de yer alan ve yazarın oğlu Işık Öğütçü tarafından 2000 yılında açılan Orhan Kemal Müzesi yalnızca yazarın eşyalarını, ilk kitap baskılarını, çalışmalarını değil aynı zamanda Ara Güler tarafından çekilmiş 70 kadar fotoğrafı, üç katlı binası içerisinde bir kitaplık ve İkbal Kahvesi adlı kafeyi de barındıran, hareketli bir edebiyat mekanı.
Müzedeki ilginç objelerden birisi de yazarın öldüğü gün yüzünden alınan maske.
Ziyaret Günleri/Saatleri: Her gün 10.00 – 18.00. Pazar günleri kapalı.
Giriş ücretleri: Öğrenci 5 TL. Yetişkin: 10 TL.
Adres: Akarsu Cd. No:30 Cihangir (Firüzağa Cami’nin karşı yolundan ilerleyin, yeterli olacaktır.)
Web Sitesi: http://orhankemal.org
Hüseyin Rahmi Gürpınar Müze Evi
Sait Faik’in Burgazada’daki evi gibi, Hüseyin Rahmi Gürpınar ‘ın da Heybeliada’da 1912-1944 yıllarında kullandığı evi de müzeye dönüştürüldü.
Müzede yazarın özel eşyaları, el yazılı notları yer alıyor. Heybeliada’nın tepelerinde yer alan ve son derece muazzam bir yeri ve içeriği olan evin ziyaretçi sayısı oldukça az.
Bir diğer notu da meraklısı için paylaşayım: Ada’nın yüksek noktalarından birinde yer alan ev, geçtiğimiz yıllarda İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne devredilerek meslek kursuna dönüştürülmek üzere tartışma konusu olmuştu. Ancak İl Genel Meclisi bu talebe izin vermedi. İlginç olan ise İl Genel Meclisi’nin bu kararındaki gerekçenin “köşke fayton dışında ulaşımın çok zor olduğu ve Ada halkına bir fayda sağlamayacağı” olmasıydı.
Müze restorasyon nedeniyle ziyarete kapalıdır. Detaylar burada.
Adres:Heybeliada / (0216) 351 0925
Adam Mickiewicz Müzesi
İstanbul’un göbeğinde yer alıyor, üstelik yabancı bir yazara ait ve birçoğumuzun haberi dahi yok. Polonyalı bir şair olan Adam Mickiewicz, Rusya ile yapılmakta olan Kırım Savaşı’nda Türkler ile çalışan Polonyalılarla diyaloga girmek ve onları desteklemek için Türkiye’ye gelmişti.
Öğrenilmeye ve okunmaya değer bir hayat hikayesi olan şairin Tarlabaşı’nda kaldığı ve vefat ettiği ev bugün müze halinde ziyarete açık.
Söz konusu davasının peşinde Kurtuluş semtindeki çadırları, buradaki hastaları ziyaret ederken kaptığı düşünülen kolera hastalığı nedeniyle 26 Kasım 1855’te son nefesini verdiği ev de işte bu ev. Laf kalabalığı yapmamak için buraya uzun uzun yazmadım fakat hayatını ŞU ve ŞU gibi kaynaklardan okumakta fayda var.
Ziyaret Günleri/Saatleri: Müze Pazartesi günleri dışında her gün saat 09:00 – 17:00 saatleri arasında ziyarete açık, girişi ücretsiz.
Adres: Tatlı Badem Sk., Dolapdere/Beyoğlu. 0212 237 25 45
İstanbul Modern Sanat Müzesi
Herhalde bu listedeki en bilinen 1-2 adresten birisidir İstanbul Modern. Çoğunlukla etkinlikleri ve dergileri ile bilindiği için belki de “müze” kimliği biraz ikinci planda kalsa da esasen bir müze olarak düşünülmüştü.
Modern sanat alanında uluslararası bir kimliği olan İstanbul Modern, bugün müzesinin, kütüphanesinin, sinemasının ve veri tabanının yanında önemli etkinliklere de ev sahibi oluyor. 2004 yılında İstanbul Boğazı kıyısında 8000 metrekarelik bir alana kurulan İstanbul Modern Sanat Müzesi, 1987’den bu yana İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı tarafından geliştirilerek oluşturulan köklü bir projenin ürünü.
Müzedeki koleksiyonların yanı sıra güncel etkinlikleri de web sitesinden takip edebilirsiniz.
İstanbul Modern giriş ve ziyaret bilgileri sezonlara göre değişebiliyor. Anlık bilgilere BURADAN ulaşabilirsiniz.
Ziyaret Günleri/Saatleri:
Salı, Çarşamba, Cuma, Cumartesi 10.00-18.00 arası.
Perşembe 10.00-20.00
Pazar 11.00-18.00
Pazartesi kapalı.
Giriş:
Tam: 32 TL
İndirimli (Öğrenci, Öğretmen, Emekli ve 65 Yaş Üstündekiler): 18 TL
Gruplar (10 kişi ve üzeri): 25 TL
Uluslararası ziyaretçiler
Tam: 60 TL
İndirimli (Öğrenci ve 65 Yaş Üstündekiler): 40 TL
Gruplar (10 kişi ve üzeri): 45 TL
İstanbul Modern Üyeleri, Engelli Ziyaretçiler, 12 Yaşından Küçük Çocuklar, ICOM, CIMAM, MMKD Kart Sahipleri: Ücretsiz
Perşembe günleri Türkiye’de ikamet eden ziyaretçilere ücretsiz.
Salı günleri saat 14.00 – 18.00 arası, 18 – 25 yaşındaki, Türkiye’de ikamet eden gençlere ücretsizdir.
Sinema Gösterim Ücretleri 18 TL.
Adres: Asmalımescit Mahallesi Meşrutiyet Caddesi, No:99 34430 Beyoğlu – İstanbul
Web Sitesi: http://www.istanbulmodern.org
Türkiye Yazarlar Sendikası Edebiyat Müzesi ve Yazın Belgeliği
Yazarlar Sendikası’nın kuruluş tarihi 1974. Aziz Nesin, Turgut Uyar, Tomris Uyar, Adalet Ağaoğlu, Ali Özgentürk, Leyla Erbil, Yaşar Kemal gibi isimlerin kurucu listesinde yer aldığı sendika; sendika kimliğinin yanı sıra bir arşive de sahip.Aynı şekilde, oluşturulan müze de müze kimliğinin yanında bir arşiv olarak oluşturuldu.
“TYS Edebiyat Müzesi ve Belgeliği, belgelik ve kitaplık olarak iki bölüm. Belgelik bölümünde, sanatçıların belge değeri taşıyan yapıtları, mektup ve çalışmaları, bilgisayara yüklenmiş fotoğrafları ve yapıtları; kitaplık bölümünde araştırma kitapları, ansiklopedi, sözlük, antoloji ve derlemeler, yazarlar üzerine tezler, eleştiri ve deneme kitapları var. Ayrıca özel imzalı bazı kitaplar ve dergiler de bulunuyor.”
Ziyaret Günleri/Saatleri: 0212 259 74 74’dan bilgi alabilirsiniz.
Adres: Yıldız Sarayı Arabacılar Dairesi / Beşiktaş.
Karikatür ve Mizah Müzesi
Karikatür ve Mizah Müzesi, Karikatürcüler Derneği girişimiyle 1975’te Tepebaşı’nda açıldıysa da 1980 darbesinden nasibini alıp kapatıldıktan sonra 1989’da Saraçhanebaşı’nda yeniden ziyarete açıldı. Fakat yolculuğu burada da bitmedi ve Gazanferağa Külliyesi’nin 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’na devredilmesi sebebiyle yeniden Tepebaşı’na taşındı.
Mizah ve karikatür arşivinin yanı sıra uluslararası sergilere de ev sahipliği yapan müzede, isterseniz uzmanların gözetiminde özgün baskı atölyesinde çalışabiliyorsunuz da.
Son güncellemeye göre İBB Karikatür ve Mizah Merkezi adlı bina içerisinde yer alan binanın güncel adresi ve bilgileri şöyle:
Ziyaret Günleri/Saatleri: Karikatür ve Mizah Müzesi, hafta içi 9.00-16.00 saatleri arasında açık. Adres: Çatma Mescit Mah. Refik Saydam Cad. Tali Sokak (Kasımpaşa Stadı üstü) Tepebaşı, Beyoğlu
Telefon: 0212 256 42 58
Galata Mevlevihanesi Divan Edebiyatı Müzesi
Beyoğlu Tünel’den Karaköy’e doğru inerken görebileceğiniz Galata Mevlevihanesi içerisinde yer alan müze, 1491 yılında inşa edilip, 1975 yılında müze haline getirilmiş. Esasen bir külliye şeklinde tasarlanan binada semahane, derviş hücreleri, kütüphane, türbeler, hazine, sebil, şeyh dairesi ve hünkar mahfeli gibi kısımlar bulunuyor.
Ziyaret Günleri/Saatleri: Müze Pazartesi günleri hariç haftanın her günü açıktır. Ziyaretler 09:00 – 17:00 saatleri arasında olup Müze gişesi ve girişi akşam 16:00 da kapanır. Yaz saati uygulamasına geçilmesi halinde ziyaretler 09:00 – 18:00 saatleri arasında olup müze gişesi ve girişi akşam 18:00 de kapanır. (Sema töreni olması halinde Müze gişesi ve girişi 16:00 da kapanır, sema törenlerine giriş ayrıca ücretli.) Giriş 12 TL.
Telefon: 0 212 245 41 41
Masumiyet Müzesi
Orhan Pamuk’un aynı adlı romanından yola çıkılarak yine yazarın öncülüğünde hazırlanan Masumiyet Müzesi, roman kahramanlarının giydiği, kullandığı, romanda anlatılan objeleri içeriyor. 2012’de açılışı yapılan müze, romandan yola çıkmışsa da öte yandan “yirminci yüzyılın ikinci yarısında İstanbul hayatı”nı anlatıyor.
Ziyaret Günleri/Saatleri: Salıdan pazara 10:00-18:00 / Perşembe 10:00-21:00
Masumiyet Müzesi sadece Pazartesi günleri ve ayrıca her yıl 1 Ocak’ta, Ramazan ve Kurban Bayramlarının ilk günlerinde kapalı.
Tam:25 TL, Öğrenci: 15 TLSesli Rehber/Rehberli Tur: 5 TL
Müze biletini info@masumiyetmuzesi.org adresinden rezervasyon yaptırarak ve müze girişinin solunda kalan bilet gişesinden Salı – Pazar günleri 10:00 – 17:30 saatleri arasında satın alarak edinebilirsiniz.
Adres: Çukurcuma Cd. Dalgıç Çıkmazı No:2 Beyoğlu /
Web Sitesi: http://tr.masumiyetmuzesi.org
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Müzesi
Doğrudan “yazar müzeleri” kategorisi içerisinde değerlendirilmese de içeriği itibariyle bu listenin temasını yakalayan Basın Müzesi; özellikle basın tarihinden örnekler, dizgi ve baskı makineleri, Türk basın hayatının önemli isimlerine ait anı eşyaları yer alıyor.
Abdi İpekçi’den Agâh Efendi’ye, Şemsettin Sami’den İbrahim Şinasi’ye, Çetin Emeç’ten Sabiha-Zekeriya Sertel’e kadar birçok ismin yağlıboya portreleri de yine müze kapsamında sergileniyor.
Ziyaret Günleri/Saatleri: Hafta içi her gün 10.00 – 17.00 arası
Adres: Fatih, Divanyolu Cad. No:84, İstanbul – Avrupa
Yahya Kemal Müzesi
İstanbul Fetih Cemiyeti’ne bağlı olarak ziyarete açılan Yahya Kemal Müzesi, aynı zamanda Yahya Kemal Enstitüsü’nü de içeriyor. Cemiyetin 7 Kasım 1959 günkü toplantısında Nihad Sami Banarlı’nın teklifiyle kurulan enstitü, Yahya Kemal hakkında çalışmalar yapmakla birlikte yazarın yazılarından yazım araçlarına, kıyafetlerinden özel eşyalarına kadar geniş bir koleksiyona sahip olan müzeyi de ziyaretçilere açmış durumda.
Hafta içi hergün 10:00 – 16:00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.
Adres: Yeniçeriler Cad. No:43 Beyazıt
Telefon:212 638 61 45
EK: Okurlarımızdan Yusuf Yıldırım’a notu için teşekkürler. Kabataş Lisesi içerisinde Ömer Seyfettin, Behçet Necatigil, Faruk Nafiz Çamlıbel için özel bölümlerin yer aldığından bahsedelim.
1987, Ankara.
Türk Dili ve Edebiyatı lisansı, Yeni Türk Edebiyatı yüksek lisansı…
KalemKahveKlavye’nin kurucusu.
Evli ve iki kedi babası…
Bazı kitaplar yazdı: Kadran Kadraj (2015), Kaosun Kalbi (2020), Yeraltı Kütüphanesi (2020), Gecenin Kıyısından Gelen Suratsız ve Yaşlı Kuzgun: Edgar Allan Poe (2020)
Bu paylaşım çok yararlı oldu, teşekkürler Koray emeğine sağlık..
Masumiyet Müzesi'ne gittim ve sırada Orhan Kemal vardı. Bu listeyi görmem çok iyi oldu. Elinize sağlık.
Faruk Nafiz Çamlıbel Müzesi, Kabataş Lisesi'nde. Eklenmeli.
Behçet Necatigil için Kabataş Lisesinde bir bölüm var. İlginize.
Ömer Seyfettin için de Kabataş Lisesinde bölüm olacak, unutmayalım lütfen.
elinize sağlık güzel bir çalışma olmuş
Detay bilgileri ile birlikte çok güzel bir liste olmuş.Liste için teşekkürler.
Harika bir yazı olmuş elinize sağlık..
Büyük bir keyifle okudum, elinize sağlık. 🙂
Çok faydalı bir anlatım olmuş, yakında bende genel bir müze tanıtımı yapacağım sayfamda. faydalı bilgiler için teşekkürler. Bu arada resimlere biraz düzenleme yapılması gerekebilir. iyi çalışmalar…
Harika bir yazı olmuş ellerinize sağlık.