Bu başlık statik bir yazı olmayıp zaman zaman güncellenecek bazı notları içerecek. Notlarda kimi güncel gelişmelerden bahsedilebileceği gibi, bibliyografya ile ilgili bazı bilgiler, istatistiki veriler ve benzeri notlar paylaşılacak.
Bu hareketli içeriğin haricinde yine bu başlık altında sabit olarak “Giriş” başlığı yer alacak. İlgilisi için çalışmayla ilgili teknik detaylar içeriyor.
Rock Kütüphanesi’ne Giriş
Rock Kütüphanesi, amatör ruhlu, amatör görünümlü ancak “alıcısına” ulaşması için nitelik ve içerik itibariyle profesyonelliği arzulayan bir proje. Samimi bir dil ve tasarıma sahip olsa da hazırlanırken akademik yöntemler izlendi.
Rock müzik üzerine yazılan kitapları araştırdığım bir akşam, kurucusu ve yazarı olduğum KalemKahveKlavye.com için bir bibliyografya hazırlamaya karar verdim. Sürekli güncellenecek bir “Rock ve Metal müzik üzerine kitaplar” listesi olacaktı. Fakat sadece bir liste; yani bibliyografik anlamda “Kitap Adı, Yazar Adı, Yayınevi, Tarihi” tadında.
Bugün her ne kadar, sadece müzik kitapları basacak olan Kara Plak Yayınları’nın kurulması, kalite ve arşiv anlamında 90’lara ve öncesine dönüş arzusu, geçmişin arşivlenerek kitlelere sunulması belirgin bir hareketlilik sağlasa da Türkiye, müzik yayıncılığı anlamında iç açıcı bir durumda değil. Söz konusu bibliyografya için derinlere kazıp artık piyasada olmayan kitapları sahaflarda ve kütüphanelerde gördükçe, yayıncılığın henüz 90’ların imkansızlığında bile bugünkü kadar çorak olmadığını fark ettim.
Başta Stüdyo İmge, Korsan, Altıkırkbeş gibi yayınevlerinin idealist ve amatör ruhla hazırladıkları kitaplar, Türkiye’de Rock müziğin dinleyici ve üretici bazında altın dönemlerinden birinin yaşandığı 80’lerin sonu-90’ların başında eşzamanlı olarak azımsanmayacak hacimde bir müzik yayıncılığı ortaya koymuş. Bu çalışma kapsamına girmeyen fanzinler ve dergilerden tutun da dünyanın en ünlü müzik gruplarının konu edildiği derleme veya telif kitapların çevirileri, beraberinde hem yerli hem yabancı Rock sanatçıları üzerine yazılan kitaplarla devam etmiş.
Stüdyo İmge’nin Minör serisi örneğinde olduğu gibi, “hap kitap” diyebileceğimiz, konu edilen bir grup veya sanatçının biyografisini, müzik hayatını ve diskografisini anlatan kitaplar, nicelik olarak çoğunluğu oluşturmuş, hacmen ise küçük kitaplar olarak kalmış. Ancak yayıncılığın, iletişim sınırlılığının dar olduğu, bir grubun şarkı sözüne ulaşmanın bile bin bir meşakkat gerektirdiği bir dönemde bu hap kitapların bile ne kadar kıymetli ve saygıdeğer çabalar olduğunu takdir edersiniz. Stüdyo İmge’yi kastetmiyorum sadece, tüm dönem yayıncıları bu sözümün kapsamında.
Oysa bugün imkanların en bol olduğu bir dönemde, müzik yayıncılığı bir yana Blue Jean gibi efsane dergilerden, kısa süredir yayında olan genç dergilere kadar süreli yayınların kapatıldığı bir dönemi yaşamak, bir yanıyla iç acıtan, bir yanıyla da geçmiş zaman nostaljisini nüksettiren bir durum.
Bu yüzden 1980-90’lar, dönemin Rock camiası açısından olduğu kadar yayıncılığı açısından da altın çağ olarak nitelendirilebilir gözümde. Yeniden yaşanması dileğiyle.
Bu, Tamamlanmış, Eksiksiz Bir Proje Değil
Muhtemel eleştirilere karşılık bunun altını çizmem gerekiyor. Henüz “beta” aşamasında olan site, bir gün “beta”sı gitse de her zaman eksik olmaya açık bir mecra olabilir. Çünkü sürekli yeni kitaplar çıktığı gibi, tarihin tozlu sayfalarında izini kaybetmiş çok sayıda kitap da mevcut. Küçük aralıklarla bir yıla yakın devam eden bir araştırmanın ürünü olan bu liste, belirli bir hacme gelir gelmez kamuya açıldı ancak bu, tamamlandığı, eksiksiz olduğu anlamına gelmesin. Burası artık aktif bir mecra ve sürekli dinç tutulmaya çalışılacak.
Rock Kütüphanesi Kapsamına Neler Girdi?
Bibliyografya kapsamına girecek kitapları belirlerken sınırları oldukça esnek tuttum. Sözgelimi Barış Manço, esasen bir Rock sanatçısı değildir ancak Türkiye’nin Rock müzik geçmişiyle sıkı bir kesişim kümesi halindedir. Bu yüzden Manço’dan bahseden kitaplar bu çalışmaya girdi örneğin.
İçinde Rock müziğe her açıdan yer veren her türdeki kitap bu çalışmaya girdi. Haluk Levent örneğin; sevilir, sevilmez fakat Rock müzik tarihinin kapsamı dışına büsbütün çıkarılamayacağı için Rock müzik üzerine yazılmış bir kitapla değilse de kendi şiirlerinden oluşan bir kitapla bu çalışmaya girdi. Örnekler çoğaltılabilir…
Doğrudan Rock müzik veya sanatçıları üzerine olmayıp içerisinde Rock müziğe değinen çalışmalar da bu listede yer alıyor. Kargamecmua’nın derleme kitabı örneğinde olduğu gibi, kitaptan bahsedip içerisinde Rock müzikle ilgili olan bölümleri ayıkladık.
Bir-iki istisnai örnek haricinde metod kitapları, akademik veya arşiv değeri olmadığı için bu çalışmada yer almadı.
Bundan Sonra Neler Olacak?
Rock Kütüphanesi, kâr amaçlı bir proje değil. Bir liste olarak tasarlamamın ardından, altını kazdıkça arşivin zenginleştiğini gördüğümde “Neden bir kitap olmasın ki?” dedim. Hatta kendisi belki hatırlamaz ama Güven abi (Erkin Erkal), kendisine projeden bahsettiğim bir akşam “Üstad, daha önce yapılmadı. Toparla verileri, görselleri, koy içine birkaç röportaj, zenginleştir, kitap olur o…” deyip heyecanlandırdaysa da sonradan birkaç durum kitaptan vazgeçmemi sağladı. Öncelikle görseller baskıya uydurulamayacak kadar kötü, üstelik her an yeni bir eksiğin çıkma ihtimali olduğu için kitap haline getirilmesi bilimsel değil. En önemlisi de, ne Rock dinleyicisini para verip satın almaya zorlamak, ne de ticari bir projeye dönüştürüp satılma-satılmama sorunsalına girmek istedim.
Dolayısıyla bundan sonra ne olacak, bilemiyorum. Kesin olan şeyler var: Burası sürekli zenginleştirilecek, sosyal medyayla hareketlendirilir bir arşiv haline gelecek. Gelişmeler oldukça bu başlık altına çeşitli değerlendirmeler, yazılar gelecek. Hatta belki konuyla ilgili yan projeler, röportajlar bile yayınlanabilir. Şu an için önemli olan “yapılmış” olması.
Alıcısına ulaşması dileğiyle…