Karakarga Yayınları’nın geçtiğimiz süreçte başladığı yeni bir kitap dizisinden Youtube’daki Edebiyat Bülteni bölümlerinden birinde kısaca bahsetmiştik: “Kayıp Kitaplar Kütüphanesi” olarak adlandırdıkları bu dizi, ismiyle müsemma; türünün, alanının geri planda kalmış ve bir ucu geçmişe dokunsa da bugün güncelliğini koruyan kitaplarını içeren, “alternatif” diyebileceğimiz bir dizi olarak düşünülmüş. Dizi henüz ilk iki kitabını raflara çıkarmışken birkaç not düşelim istedim.
Başka Dünyalarda Canlı Mahlûkat Var mıdır?, Osman Nuri Eralp
Kayıp Kitaplar Kütüphanesi’nin ilk kitabı Osman Nuri Eralp’in 1918’de tamamladığı ve hayli dikkat çekici bir eser olan “Başka Dünyalarda Canlı Mahlûkat Var mıdır?” oldu. Osmanlı Türkçesiyle kaleme alınan ve “İlk bilimkurgu eseri” iddiasıyla yayımlanan eser Merve Köken’in çevirisi ve Direc-t grubundan tanıdığımız Bilge Kösebalaban’ın sadeleştirmesiyle günün okuruyla buluşmuştu.
Popüler kültürün ancak 1947’deki Roswell kazasından sonraki iddialarla keşfettiği, Hollywood’un yıllar içinde farklı bakış açılarıyla ele aldığı dünya dışı yaşam fenomenine ta 1910’larda bizim buralardan birisinin eğilmesi hayli heyecan verici bir durum. Dolayısıyla söz konusu eser de… Tabii burada en çok da bu mevzuya ilgi duyup arşivin peşini bırakmadan emek veren, günün okuruna ulaştıran Bilge Kösebalaban ve Merve Köken’e teşekkür etmek gerekiyor.
Osman Nuri Eralp’in bir bilimsel makale olarak kaleme aldığı “Başka Dünyalarda Canlı Mahlûkat Var mıdır?” 1918’deki ilk basımında “İnsanlığın Bilime Sorduğu Sorular” önbaşlığıyla yayımlanmış. “Peki ben bu kitapta neler bulacağım?” diyenler için ara başlıkların günümüz Türkçesine çevrilmiş halleri fikir verici olacaktır:
·Dünyada ve Gezegenlerde Hayat Meselesi
·Utarid (Merkür)
·Zühre (Venüs)
·Merih (Mars)
·Müşteri (Jüpiter)
·Uzayın Ölmüş Dünyası Zuhal (Satürn), Uranüs, Neptün
·Dünya ve Bu Dünyalarda Hayatın Sonu
Türkiye’de UFO ve dünya dışı yaşam deyince akla ilk gelen isim olan, benim gibi bu konuların meraklılarının bir anlamda elinde büyüdüğü Haktan Akdoğan’ın arka kapak yazısıyla okura sunulan kitabın Osmanlı Türkçesi aslı da kitabın ikinci yarısını oluşturuyor.
Bugün televizyonlarda kendine komplo teorisyeni diyenlerin iddialarının aksine, sadece popüler kültürün ve Yeni Dünya Düzeni mimarlarının empoze ettiği mevzular olmadığını, geçmişte de bu soruların doğal olarak merak edildiğinin bilinmesi açısından olduğu kadar arşiv değeri itibariyle de önemli ve okuması keyifli bir çalışma.
Ejderha Kitabı, Edith Nesbit
Kayıp Kitaplar Kütüphanesi’nin ikinci kitabı ise Edith Nesbit’in klasikleşen eseri Ejderha Kitabı oldu.
Dünya edebiyatında “İlk modern çocuk kitabı yazarı” olarak tanınan Edith Nesbit’in farklı yazarlarca Türkçeye kazandırılan kitapları şöyle: Demiryolu Çocukları, Beş Afacanın Kır Maceraları, Söz Uslu Olacağız, Hazine Avcıları, Büyülü Dünya, Sihirli Şato…
Her biri ayrı bir öneme sahip bu eserlere karşılık, son dönemde fantastiğin tekrar yükselişe geçmesiyle popüler bir imge haline gelen, geçtiğimiz aylarda bulunan yeni Dede Korkut nüshasıyla tekrar edebiyat gündemine oturan “ejderha”ları içeren kitaba sıranın ancak gelmiş olması ilginç. Yine de geç olsun güç olmasın diyerek Karakarga Yayınları’na teşekkür ediyoruz.
Yayınevinin yakın temalardaki başka kitaplarının da çevirmeni olan ve bizim KalemKahveKlavye ailesi olarak çevirilerini okumaktan zevk aldığımız Servin Sarıyer’in imzasını taşıyor Ejderha Kitabı.
İlk bakışta ejderha imgesine dair bir mini ansiklopedi gibi görünebilir ancak bu bir öykü kitabı. Çocuklar için yazılmışsa da her iyi çocuk edebiyatı eseri gibi yetişkinler tarafından da keyifle okunmaya müsait. Kitabın alametifarikalarından birisi de J.K. Rowling ve iddiaya göre Tolkien gibi yazarlara da ilham vermesi.
Kitapta birbirinden bağımsız sekiz öykü yer alıyor ve her bir öyküde ejderhalar farklı özelliklere sahip karakterler olarak karşımıza çıkıyor. Hayal dünyasının genişliği, mizah unsurlarının da başarıyla yerleştirildiği ifade ve üslup güzelliği sayesinde Ejderha Kitabı sadece olayların birbirine eklendiği alelade öyküler olmakla kalmıyor; verdiği mesajlarla çocukların gelişimlerine katkı da sunuyor. Bu mesajları yukarıdan bir didaktik söyleyişle değil satır aralarına ve kurguya yedirmesi de çocuk edebiyatının hem edebi, hem pedagojik açıdan nasıl olması gerektiğine dair ipuçları da veriyor.
Kitapla ilgili tek küçük eleştirim, Edith Nesbit gibi önemli bir yazarın bir iki sayfalık da olsa biyografisine, öne çıkan özelliklerine yer verilmemesine… Türkçede başka eserleri olabilir ama onunla ilk kez bu kitapla tanışan okurlar için, üstelik çocuk edebiyatı üretiminin ve tüketiminin böylesine kalabalıklaştığı bir dönemde fikir verici olabileceğini düşünüyorum. Devam baskılarına artık…
1987, Ankara.
Türk Dili ve Edebiyatı lisansı, Yeni Türk Edebiyatı yüksek lisansı…
KalemKahveKlavye’nin kurucusu.
Evli ve iki kedi babası…
Bazı kitaplar yazdı: Kadran Kadraj (2015), Kaosun Kalbi (2020), Yeraltı Kütüphanesi (2020), Gecenin Kıyısından Gelen Suratsız ve Yaşlı Kuzgun: Edgar Allan Poe (2020)